Foto: Marijke Metz
Je ziet hier een fraai versierd huis; een deel van het voormalige station Oosterbeek Laag. Rechts staat een lager gebouw in dezelfde stijl, dit was goederenloods en is nu een mooi gerestaureerd woonhuis. Door de geluidschermen en de begroeiing zie je nu de spoorlijn Arnhem-Nijmegen niet meer die achter deze huizen ligt.
Herken je het huis op de tekening van de architect M.A. van Wadenoijen? Het lichter gekleurde gedeelte van het station, links is verdwenen, net zoals de torenspits.
Het stationsgebouw was het eerste asymmetrische stationsgebouw van Nederland én het eerste met een toren.
Van Wadenoijen heeft ook het stationsgebouw van Hemmen-Dodewaard (1881) gebouwd, dat nog steeds bestaat en goed bewaard is gebleven. Latere stations in dezelfde stijl krijgen de naam ‘Standaardtype Hemmen‘. Vreemd, want het Oosterbeekse station was al in 1879 gebouwd en duidelijk in dezelfde stijl. Is men Station Oosterbeek-Laag helemaal vergeten (op Wikipedia)?
Zo zag het station er in 1879 uit vanaf de spoorzijde. Zie je het patroon van het dak? Wat ook nieuw was voor een station in die tijd, zijn de versieringen. Het dak had twee kleuren met een ingenieus patroon, helaas is dat verdwenen. De topgevels zijn verrijkt met houtsnijwerk, dat is nog herkenbaar.
Passagiers met bestemming Arnhem konden in het stationsgebouw wachten. Het schuilhuisje was voor de mensen die naar Nijmegen op weg waren.
Groot station
Het station werd op de groei gebouwd door het Staatsspoor (SS). Mogelijk om te concurreren met Station Oosterbeek Hoog. Dat station van de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS) lag aan de lijn Utrecht-Arnhem (vanaf 1845). Station Oosterbeek Laag aan de spoorlijn naar Nijmegen is nooit populair geworden. De ligging van het station, ver van het centrum van Oosterbeek en op twee kilometer van station Arnhem, was daarvan mogelijk de oorzaak. In 1938 is het gesloten voor personenvervoer.
Arnhem-Nijmegen
Nijmegen pleitte al heel lang voor aansluiting op het spoornetwerk. Voor het stukje spoorbaan van zestien kilometer tussen Nijmegen en Arnhem moesten eerst twee spoorbruggen worden gebouwd, over de Rijn en de Waal, voor dit kleine stukje spoorbaan van zestien kilometer. Een kostbare aangelegenheid waarop Nijmegen lang moest wachten. Uiteindelijk werd dit traject door het Staatsspoor (SS) uitgevoerd. Vanaf 1878 was Nijmegen per trein vanuit Arnhem bereikbaar.
Oorlogsschade
Zoals zoveel gebouwen in Oosterbeek, werd in 1944 ook het station zwaar beschadigd. Het rechter gedeelte werd gesloopt. Het grote huis, links op deze foto, had ook veel schade, maar bleef gespaard. Wel zonder de top van de toren, die je hier nog wel op de foto ziet.
In 1983 wilde de gemeente het overgebleven gebouw en de goederenloods slopen. Een paar dagen voor de sloop kraakte Ton Zwartkruis, toen nog student, met een paar vrienden de gebouwen. In 2009 heeft een aantal gezinnen de gebouwen kunnen kopen. Zo hebben zij het monument gered!
Glas-in-lood atelier
Al meer dan 25 jaar is het glas-in-lood atelier van Maarten Berfelo op het stationsterrein gevestigd. Ook een stukje erfgoed. Het oude ambacht wordt hier beoefend, soms met moderne designs zoals op deze foto.
Stationstrap Bernhardweg
Aan de andere kant van het spoor is nog een oude monumentale stationstrap, die nu geen functie meer heeft.
Overzicht
Adres
Klingelbeekseweg 69, Oosterbeek
Openingstijden
za 9 sep. 10:00 – 17:00
Type monument: Openbaar gebouw
Oorspronkelijke functie: Station
Architect: M.A. van Wadenoijen
Bouwperiode: Geopend op 15 juni 1879
Huidige functie: Woning
Monument status: Gemeentelijk monument
Bronnen en verdere informatie:
Boekje Mooi Renkum van GroenLinks Renkum