Landgoed Laag Wolfheze

Van Eeghen

In opdracht van de Amsterdamse bankier Chr.P. van Eeghen ontwerpt zijn neef architect ir. Samuel de Clercq ontwerpt in 1919 een groot buitenhuis. Van Eeghen wist in 1917 260 ha. aan gronden te verwerven rond de boerderij Laag Wolfheze (het latere ‘Kousenhuisje’). De gronden behoorden eerder toe aan wat ooit de Heerlijkheid Doorwerth was. Het nieuwe bezit werd aan de zuidzijde begrenst door de Utrechtse(straat)weg en liep aan de noordzijde tot aan de gemeentegrens met Ede. Inmiddels is een fors deel van de oorspronkelijke 260 ha. overgegaan in handen van Natuurmonumenten, maar nog steeds is Laag Wolfheze een aanzienlijk landgoed, dat voor publiek is opengesteld  op de direct omgeving van het huis na.

De Clercq’s ontwerp was in de vaker door hem gehanteerde Gooise landhuisstijl. De Clercq en anderen waren daarbij sterk beïnvloed door Britse architecten als Edward Lutyens met als belangrijke kenmerken: rijk gedetailleerd metselwerk, een grote rietgedekte kap en fors uitgevallen schoorstenen. De directe omgeving van het huis werd ontworpen door de Oosterbeekse landschapsarchitect Samuel Voorhoeve. Voorhoeve had rond Oosterbeek al vele werken op zijn naam heeft staan, zoals Duno en De Pietersberg. Voorhoeve hanteert vooral en ook hier de Engelse landschapsstijl, die natuurlijk wonderwel aansluit bij het ontwerp van De Clercq. Nog steeds vormen tuin, huis en toegangspoort (allen rijksmonument) een sterk geheel in veelal de oorspronkelijke vorm. Dit geldt ook voor het rijk betimmerde interieur.

Oral history Mevrouw Langelaan – van Eeghen (1908-2017)

Zowel De Clercq als Voorhoeve hebben eerder voor de familie Van Eeghen gewerkt: Voorhoeve was verantwoordelijk voor de tuinaanleg van De Pietersberg (sinds 1861 in bezit), terwijl De Clercq het huis De Hoeve tekent voor Jan Herman van Eeghen in 1912. Dit huis is helaas in de septemberdagen van 1944 verloren gegaan, maar kan als vingeroefening gezien worden.

Wat vooraf ging

Met het overlijden in 1878 van de weduwe van J.A.P. Baron van Brakell, Barones van Brakell-van Schuylenburg, startte de opdeling van de gronden tot het Kasteel Doorwerth twee jaar later onder de vijf erfgenamen. Een groot deel van het heidegebied, viel toe aan J.W.G. Baron van Brakell, die hiervan in 1903 Laag Wolfheze (de boerderij in het Wolfhezerbeekdal) en Kabeljauw verkocht aan zijn nicht Baronesse Johanna Henriëtte Gabrielle van Brakell. Zij en haar latere echtgenoot Willem Karel van Heutsz verkochten via een veiling in 1914 de omgeving van het beekdal aan twee Velpenaren, die een jaar later de N.V. Landgoed Wolfheze vormden. Het hotel kwam in handen van de Hotelmaatschappij ‘De Tafelberg’ onder directie van Cornelis Ogterop.

Slechts een jaar hield deze N.V. de gronden in bezit om het grootste deel (260 ha.) weer te verkopen aan aan Chr.P. van Eeghen (bron: E.J. Demoed ‘Van een groene zoom aan een vaal kleed’, pag. 120, 1973).